Lịch sử Idli

Tiền thân của idli hiện đại được đề cập trong một số tác phẩm Ấn Độ cổ đại. Vaddaradhane, một tác phẩm bằng tiếng Kannada 920 sau CN của Shivakotiacharya đề cập đến "iddalige" làm từ bột đậu mười. Chavundaraya II, tác giả của cuốn bách khoa toàn thư Kannada sớm nhất, Lokopakara (khoảng năm 1025 sau CN) đã mô tả việc chuẩn bị thực phẩm này bằng cách ngâm đậu mười trong nước sữa, nghiền thành bột nhão mịn và trộn với nước trong của sữa đông và gia vị.[1] Vua của đế quốc Tây Chalukya và học giả Someshwara III, người trị vì trong khu vực mà ngày nay là Karnataka có một công thức idli trong bách khoa toàn thư của ông, Manasollasa (1130 sau CN). Tác phẩm tiếng Phạn này mô tả món ăn là iḍḍarikā. Ở Karnataka, Idli năm 1235 sau CN được mô tả là "nhẹ, giống như những đồng tiền có giá trị cao nhưng vẫn chưa biết là nó có làm từ gạo hay không.[2] Thực phẩm được chế biến theo công thức này hiện được gọi là uddina idli ở Karnataka.

Công thức được đề cập trong các tác phẩm Ấn Độ cổ đại này cho thấy ba khía cạnh chính của công thức idli hiện đại: sử dụng gạo (không chỉ đậu mười), quá trình lên men dài của hỗn hợp và hấp cho mịn. Các tài liệu tham khảo về công thức hiện đại xuất hiện trong các tác phẩm Ấn Độ chỉ sau năm 1250 sau CN. Nhà sử học thực phẩm K. T. Achaya suy đoán rằng công thức idli hiện đại có thể có nguồn gốc từ Indonesia ngày nay, nơi có truyền thống lâu đời về thực phẩm lên men. Theo ông, các đầu bếp được sử dụng bởi các vị vua theo Ấn Độ giáo của các vương quốc Ấn Độ có thể đã phát minh ra idli hấp ở đó và mang công thức trở lại Ấn Độ trong thời gian 800-1200 sau CN.[3][4] Achaya đã đề cập đến một món ăn Indonesia gọi là "kedli", mà theo ông thì nó giống như idli.[3][5] Tuy nhiên, Janaki Lenin không thể tìm thấy bất kỳ công thức nào của món ăn Indonesia này.[6]

Các nhà sử học tiếng Gujarat tin rằng chính các thương nhân buôn vải người Saurashtra đã đưa idli đến Nam Ấn trong suốt thế kỷ thứ 10 và 12. Thậm chí còn có tuyên bố rằng một hỗn hợp gạo và urad dal được trộn với nhau và sau đó được hấp để tạo thành bánh có nguồn gốc từ Gujarat.[7] Tác phẩm tiếng Gujarat Varṇaka Samuccaya (1520 sau CN) đề cập idli là idari, và cũng đề cập đến idada của địa phương (một phiên bản không lên men của dhokla).[8]

Công trình đầu tiên bằng tiếng Tamil còn tồn tại để đề cập đến idli (là itali) là Maccapuranam, có niên đại từ thế kỷ 17.[9][10] Năm 2015, Eniyavan, nơi phục vụ Idli tại Chennai bắt đầu kỷ niệm 30 tháng 3 là "Ngày Idli thế giới".[11]

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Idli http://www.aayisrecipes.com/breakfast-or-snacks/id... http://spicycurriez.blogspot.com/2012/02/fenugreek... http://articles.economictimes.indiatimes.com/2007-... http://www.northindiancooking.com/rava-idli-sooji-... http://www.padhuskitchen.com/2012/07/idli-upma-rec... http://www.spicytasty.com/breakfast-menu/stuffed-i... http://www.tarladalal.com/glossary-instant-idli-mi... http://www.thehindu.com/seta/2004/10/21/stories/20... //www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25121339 http://www.fatsecret.co.in/calories-nutrition/gene...